Mniejszość żydowska Ziemi Oświęcimskiej – poznaj jej historię!

Mniejszość żydowska od dawien dawna zamieszkiwała na terenach Polski. Pierwszym dokumentem, który potwierdza nadanie Żydom przywilejów oraz samodzielności prawnej jest statut kaliski z XIII wieku. Żydzi zamieszkiwali różne rejony Polski, czego dowodem są istniejące do dziś cmentarze żydowskie oraz synagogi; w Oświęcimiu przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła ponad połowę mieszkańców miasta.

Warto wybrać się w podróż śladami oświęcimskich Żydów i poznać historię tej mniejszości narodowej, bo stanowiła ona niegdyś sporą część społeczności wielu polskich miast i wsi. Do spotkania z historią powinniśmy odpowiednio się przygotować, rezerwując hotel Oświęcim lub apartamenty Oświęcim oraz przygotowując plan podróży śladami mniejszości żydowskiej. Dłuższy pobyt w Oświęcimiu pozwoli nie tylko odwiedzić miejsca przybliżające historię mniejszości żydowskiej, ale także będzie okazją do skorzystania z okolicznych atrakcji turystycznych i odpoczynku w otoczeniu przepięknej przyrody. Booking Oświęcim pozwala bez wychodzenia z domu zarezerwować nocleg idealnie dopasowany do indywidualnych potrzeb.

 

Historia oświęcimskich Żydów

Osadnictwo żydowskie na terenie Polski rozpoczęło się bardzo dawno. Przez wiele wieków Żydzi zamieszkiwali m.in. na terenach Małopolski, gdzie przebiegały ważne szlaki handlowe. Ślady obecności mniejszości żydowskiej widoczne są w wielu polskich miastach, miasteczkach i wsiach. Od 1989 roku mamy do czynienia z odrodzeniem życia żydowskiego w Polsce.

Cofnijmy się jednak w czasie, aby prześledzić historię mniejszości żydowskiej, która niegdyś stanowiła spory odsetek populacji zamieszkującej Polskę. Jednym z miast, w których zamieszkiwało wielu Żydów, jest Oświęcim. Miasto to kojarzone jest przede wszystkim z II wojną światową oraz hitlerowską polityką Endlösung, która doprowadziła do masowej zagłady przedstawicieli tej narodowości i innych mniejszości, nie oszczędzając również Polaków.  Dowodem zbrodni hitlerowskich jest Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, w którym Niemcy pozbawili godności i życia około 1-1,35 miliona Żydów, około 75 tysięcy Polaków i około 20 tysięcy Romów.

Przed II wojną światową Żydzi stanowili około 10% ogólnej populacji Polski, wiodąc spokojne życie i wzbogacając kulturowo rejony, w których zamieszkiwali. Żydzi przybyli do Oświęcimia w XVI wieku. Dokumentem, który potwierdza osadnictwo żydowskie, jest Inwentarz procentów wszystkich oświęcimskich A. D. 1549 – wówczas przez Kazimierza Jagiellończyka zostały potwierdzone dawne przywileje nadane Żydom. Historyczne źródła podają, że początkowo mniejszość żydowska zamieszkiwała w okolicy zamku, stopniowo zasiedlając także inne rejony miasta.

Przez wiele wieków mniejszość żydowska przyczyniała się m.in. do rozwoju gospodarczego Oświęcimia i okolicznych miejscowości, a także wzbogacała kulturowo Małopolskę. W czasach I wojny światowej zamieszkujący w Oświęcimiu Żydzi angażowali się m.in. w promowanie idei Legionów Polskich. Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas rozkwitu życia kulturalnego i sportowego społeczności żydowskiej Oświęcimia. Spokojne życie Polskiej i żydowskiej społeczności przerwała II wojna światowa.

 

Mniejszość żydowska – zabytki i ważne miejsca, które pozwalają poznać historię oświęcimskich Żydów

Na terenie Oświęcimia znajdziemy wiele pamiątek związanych z mniejszością żydowską. Na liście zabytków, które warto zobaczyć, znajduje się m.in.:

• Synagoga Chewra Lomdej Misznajot (hebr. Stowarzyszenie Studiujących Misznę),
• Park Pamięci Wielkiej Synagogi,
• Cmentarz Żydowski.

Obowiązkowym miejscem, które trzeba odwiedzić, chcąc poznać historię oświęcimskich Żydów, jest Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu, w którym możemy podziwiać liczne ekspozycje, składające się m.in. z dokumentów i fotografii. Muzeum ma w swoich zbiorach także multimedia. Zwiedzający mogą skorzystać z aplikacji: OSZPICIN Przewodnik po żydowskiej historii Oświęcimia. Częścią Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu jest utworzona w domu ostatniego żydowskiego mieszkańca miasta kawiarnia Café Bergson, w której można spróbować regionalnych oraz tradycyjnych produktów, a także obcować z lokalną kulturą.

Relacje pomiędzy żydowską i katolicką społecznością Oświęcimia ukazuje turystom Ekspozytor „Oświęcimskie historie”. Dla chcących bliżej poznać historię najbardziej wpływowej oświęcimskiej rodziny żydowskiej utworzono Jakob Haberfeld Story. Muzeum znajduje się na terenie dawnej Parowej Fabryki Wódek i Likierów, pełniąc jednocześnie rolę pubu muzycznego.

 

Podsumowanie

Miasto Oświęcim od XVI wieku było zamieszkiwane przez mniejszość żydowską. Na terenie miasta oraz w jego najbliższej okolicy można poznać historię oświęcimskich Żydów, a także odczuć ogrom tragedii, jaka rozegrała się w utworzonych przez Niemców obozach koncentracyjnych. Planując pobyt w Oświęcimiu, konieczne trzeba wcześniej zarezerwować noclegi Oświęcim, aby móc w pełni wykorzystać historyczny i turystyczny potencjał okolicy, która obfituje w liczne zabytki, miejsca o wyjątkowych walorach przyrodniczych, a także pozwala skorzystać z wielu nowoczesnych rozrywek.